མདོ་ལ་རྫོང་གི་ཕྱོགས་བསྡུས་སྨན་ལས་སྒྱུར་བཅོས་ལ་ཕན་འབྲས་ཐོན་པ།

ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། མདོ་ལ་རྫོང་གིས“མི་དམངས་ཀྱི་བདེ་ཐང་ལྟེ་བར་འཛིན་པ”ཡི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བརྟན་པོ་བཙུགས་ནས“འཕྲོད་བསྟེན་ཆེན་པོ་དང་བདེ་ཐང་ཆེན་པོའི”རྣམ་པ་མགྱོགས་མྱུར་སྒོས་བསྐྲུན་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགལ་བ་གཙོ་བོའི་འགྱུར་ལྡོག་གསར་བ་དང་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་བདེ་ཐང་ལ་བཅངས་པའི་རེ་སྒུག་གསར་བ་དང་བསྟུན་པ། སན་མིང་སྨན་ལས་སྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་སློབ་སྦྱོང་དང་དཔྱད་གཞིར་བཟུང་ནས་ཕྱོགས་བསྡུས་སྨན་ལས་སྒྱུར་བཅོས་ལ་དགེ་མཚན་དང་ལྡན་པའི་ཕན་འབྲས་ཐོན་པར་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་སྐུལ་འདེད་བཏང་།

ལམ་སྲོལ་ལེགས་སུ་བཏང་ནས་སྨན་ལས་སྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་མཉམ་ཤུགས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་བ། རྫོང་ཨུ་དང་རྫོང་སྲིད་གཞུང་གི་མགོ་ཁྲིད་གཙོ་བོ་སྨན་ལས་སྒྱུར་བཅོས་མགོ་ཁྲིད་ཚན་པ་ཡི་ཚན་གཙོར་བསྐོས་ཤིང་། རྫོང་ཨུའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ལྷན་དང་རྫོང་སྲིད་གཞུང་གི་རྒྱུན་ལས་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་སྨན་བཅོས་བསྒྱུར་བཅོས་ལས་དོན་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་དང་ཆེད་དོན་ཚོགས་འདུའི་བཀོད་སྒྲིག་ཐེངས་མང་འཚོགས་པ། 《མདོ་ལ་རྫོང་དམ་ཚགས་རང་བཞིན་གྱི་སྨན་བཅོས་སྤྱི་ཁྱབ་ཚོགས་པ་འཛུགས་པར་སྔར་བས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ལས་ཀའི་ལག་བསྟར་ཇུས་གཞི》སོགས“གཙོ་གཅིག་ཟུར་བཅུ”ཡི་སྨན་ལས་སྒྱུར་བཅོས་མཛུབ་སྟོན་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་ཆ་བཟོས་ཤིང་གཏན་འབེབས་བྱས། རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་སྤྱི་ཁྱབ་ཚོགས་པའི་འཁོར་སྐྱོད་དོ་དམ་སྒྲིག་གཞི་བཙུགས་པ་དང་། སྨན་བཅོས་སྤྱི་ཁྱབ་ཚོགས་པའི“གཅིག་གྱུར་བདུན”གྱི་གཞི་གཅིག་ཅན་དོ་དམ་བྱས་ཤིང་། སྨན་ལས་སྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་རྒྱུ་ཆས་འགན་སྲུང་ལས་དོན་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་ལེགས་པར་སྒྲུབ་ནས་རྫོང་དམ་ཚགས་རང་བཞིན་གྱི་སྨན་བཅོས་སྤྱི་ཁྱབ་ཚོགས་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྲ་བརྟན་གྱི་ལམ་ལུགས་འགན་སྲུང་བྱས། བརྟན་ལ་ཕུགས་ཕན་གྱི་མ་འཇོག་ལམ་སྲོལ་བཙུགས་པ་དང་། སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པའི་འགན་ལེན་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི710དོན་འཁྱོལ་བྱས་པ། འཕྲོད་བསྟེན་འཕེལ་རྒྱས་ཐེབས་རྩ་སྒོར་ཁྲི80ཟིན་པ། སྡེ་བ45ཡི་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་ལ་ཁ་གསབ་རོགས་དངུལ་སྒོར་ཁྲི104སྤྲད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་རྫོང་ནོར་སྲིད་ཀྱིས་ལོ་ལྟར་སྒོར་ཁྲི450བཏང་ནས་སྒྲིག་ཁོངས་སུ་མ་ཚུད་པའི་ཆེད་ལས་ལག་རྩལ་མི་སྣའི་གླ་ཕོགས་གཏོང་སྤྲོད་དང་རིམ་པ་མཐོ་བའི་ཤེས་ལྡན་པ་ནང་འདྲེན་བྱ་རྒྱུ་སྔོན་ལ་འགན་ལེན་བྱས་པས་གཞུང་བཙུགས་སྨན་ཁང་གི་ཞབས་ཞུའི་ནུས་པ་ཆེ་རུ་འགྲོ་རྒྱུར་འགན་ལེན་ནུས་ལྡན་བྱས་ཡོད། 

ཐོན་ཁུངས་བསྡུ་སྒྲིལ་བྱས་ནས་སྨན་བཅོས་ཀྱི་རྨང་གཞི་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བརྟན་དུ་བཏང་བ། སྨན་བཅོས་སྤྱི་ཁྱབ་ཚོགས་པའི་ཞབས་ཞུའི་ནུས་པ་དང་། སྨན་བཅོས་ཞབས་ཞུའི་ནུས་པ། སྤྱི་པའི་འཕྲོད་བསྟེན་ཞབས་ཞུའི་ནུས་པ། ཀྲུང་ལུགས་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་དང་བོད་སྨན་ཞབས་ཞུའི་ནུས་པ་བཅས་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱས་ཏེ་རིམ་གསུམ་མཉམ་འགུལ་དྲ་རྒྱ་རྒྱུན་མཐུད་ངང་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་ནས་རྫོང་དང་ཡུལ་ཚོ། སྡེ་བ་བཅས་ཕན་ཚུན་སྦྲེལ་མཐུད་དང་མཉམ་སྐྲུན་མཉམ་སྤྱོད། མཉམ་དོམ་གཉིས་ཕན་བཅས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་བ་ཞིག་ཧུར་ཐག་གིས་བཏོད། གཞུང་བཙུགས་སྨན་ཁང“ནད་གཞི་ལྟེ་བར་འཛིན་པ”དེ“བདེ་ཐང་ལྟེ་བར་འཛིན་པའི”ཕྱོགས་སུ་བསྒྱུར་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་བདེ་ཐང་དོ་དམ་དང་བདེ་ཐང་སློབ་གསོ། ནད་རིགས་སྔོན་འགོག སྔོན་མངགས་སྨན་བཅོས། སྒོ་བསྟེན་དང་ཞག་སྡོད་གཞི་གཅིག་ཅན་གྱི་ཞབས་ཞུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བས། གཞུང་བཙུགས་སྨན་ཁང་གི་སྨན་བཅོས་དང་སྔོན་འགོག་མཉམ་འདྲེས་ཞབས་ཞུའི་རྣམ་པ་ཐོག་མ་ཆགས། མཚོ་སྔོན་སློབ་ཆེན་ཟུར་གཏོགས་སྨན་ཁང་དང་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྨན་ཁང་སོགས་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་སྨན་ཁང་དང་རྫོང་རིམ་པའི་སྨན་བཅོས་སྒྲིག་གཞི་དང་ཕྱོགས་གཉིས་ལྗང་མདོག་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ལས་སྟེགས་བསྐྲུན་ནས་ཧྲན་ཏུང་གི་མཚོ་སྐྱོར་དང་མཚོ་སྐོར་སྨན་བཅོས་སོགས་ཀྱི“ཚོགས་སྒྲིག་རྣམ་པའི”རོགས་སྐྱོར་ལ་བརྟེན་ནས། སྤུས་ལེགས་སྨན་བཅོས་ཐོན་ཁུངས་གཤམ་དུ་སྤེལ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ་གཞི་རིམ་གྱི་སྨན་བཅོས་ཞབས་ཞུའི་ནུས་པ་ཟམ་མི་ཆད་པར་ཆེ་རུ་བཏང་། “དམངས་ཕན་འདུ་འགོད”དང“སྨན་ཁང་གྲགས་ཅན་དང་ཚན་ཁག་གྲགས་ཅན། སྨན་པ་གྲགས་ཅན”བཅས་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱས་ནས་ཡུལ་གྲོང་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་དུ་ཀྲུང་ལུགས་དང་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་སྨན་ཁང་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པ་དང་ཀྲུང་ལུགས་གསོ་རིག་དང་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་སྨན་བཅོས་ནུས་པ་རིམ་བཞིན་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད། སྔར་ཡོད་ཀྱི་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་ལུམས་བཅོས་ཐད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྨན་ཐོ་དང་བཅོས་ཐབས་སྣ་ཚོགས་མང་དུ་བཏང་བས་ཀྲུང་ལུགས་དང་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་ཞབས་ཞུ་དེ་རོང་འབྲོག་མང་ཚོགས་མང་བས་སྨན་བཅོས་བྱེད་པའི་གདམ་ག་དང་པོར་གྱུར་ཡོད། 

སྨན་གསུམ་མཉམ་འགུལ་གྱིས་སྒྲིག་སྲོལ་གྱི་གསོན་ཤུགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འདོན་སྤེལ་བྱས་པ། སྨན་བཅོས་དང་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ། སྨན་བཅོས་སྒྱུར་བཅོས་བཅས་ཀྱི་ཐད་གནད་དོན་གཏིང་ཟབ་སྒོས་སེལ་ནས་བསྒྱུར་བཅོས་ལ་ཕན་འབྲས་ཐོན་པ་བྱས། ཧྲན་ཏུང་མཚོ་སྐྱོར་དང་མཚོ་སྐོར་སྨན་བཅོས། རིམ་པ་མཐོ་བའི་འཕྲོད་བསྟེན་ཤེས་ལྡན་མི་སྣའི“དགེ་རྒན་གྲགས་ཅན་གྱིས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་པའི”བྱ་སྤྱོད་གནད་སྨིན་ངང་ལག་བསྟར་བྱས་པ་དང་། “མིག་ནད་ཚན་ཁག་གི་སྨན་བཅོས་ལྟེ་གནས”དང“པིན་ཀྲོའུ་དང་མདོ་ལ་འཇུ་བྱེད་ནང་ཤེལ་སྨན་བཅོས་ལྟེ་གནས”སོགས་ཁྱད་ལྡན་སྨན་བཅོས་ལྟེ་གནས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་མུ་མཐུད་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ། བྲང་གཟེར་ལྟེ་གནས་དང་ཉེན་ཆེའི་ཕྲུ་གུ་དམར་འབྱར་བཅོས་སྐྱོབ་ལྟེ་གནས་སོགས“ལྟེ་གནས་ལྔ”ཡི་འཛུགས་སྐྲུན་བརྟན་ལྷིང་སྐུལ་འདེད་བཏང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞི་རྩའི་སྨན་རྫས་ལམ་ལུགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ་ཀྲུང་ལུགས་དང་བོད་སྨན། སོག་བོད་སྨན། ཀྲུང་ལུགས་རྩྭ་སྨན(ཀྲུང་ལུགས་སྨན་རྫས་ཀྱི་ཐང་སྨན་ཚུད)རིགས3300ལྷག་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་གྱི་རྩིས་ཞུའི་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་བཅུག་ཡོད། སྨན་རྫས་དང་ཡོ་བྱད་གཅིག་སྡུད་ཀྱིས་ཉོ་སྒྲུབ་བྱས་པ་དང་། སྨན་རྫས་ཀྱི་རིན་གོང་ཆ་སྙོམས75.16%མར་ཆག སྨན་རིན་སྤྲོད་སྟངས་སྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་གཞུང་བཙུགས་སྨན་ཁང་གི་སྨན་རྫས་ཚང་མར་རིན་གོང་ཧེ་བག་མེད་པའི་ཐོག་ནས་ཕྱིར་ཚོང་བྱས་པ་དང2023ལོར་སྒོར་ཁྲི451.53བཙོངས་ནས་མང་ཚོགས་ལ་སྒོར་ཁྲི67.7ཆག་ཡང་བཏང་། ཡོང་འབབ་དམའ་བའི་མི་ཚོགས་ཀྱི“སྔོན་ལ་སྨན་ཁང་དུ་སྡོད་པ་དང་རྗེས་སུ་རྩིས་རྒྱག་པ”དང་འགན་བཅོལ་ནང་ཞུགས་མཁན་གྱི་གཞི་རྩའི་སྨན་བཅོས་དང་། ནད་གཞི་ཚབས་ཆེན་གྱི་འགན་བཅོལ། སྨན་བཅོས་རོགས་སྐྱོབ་བཅས་ཀྱི“གཅིག་འཐུས་རྣམ་པའི”རྩིས་རྒྱག་ཞབས་ཞུ་ལེགས་སུ་བཏང་ནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྨན་བཅོས་ཁུར་པོ་ཡང་དུ་བཏང་།