མདོ་ལ་རྫོང་གི“བྱེད་ཐབས་གསུམ”གྱིས་ཞིང་ཕྱུགས་ལས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ།

མདོ་ལ་རྫོང་གི“བྱེད་ཐབས་གསུམ”གྱིས་ཞིང་ཕྱུགས་ལས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ།

ད་ལོ་ནས་བཟུང་། མདོ་ལ་རྫོང་གིས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་བའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་མཛུབ་ཁྲིད་དུ་བྱ་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་དང་། ཀྲུང་དབྱང་དང་ཞིང་ཆེན། ཁུལ་ཨུ་བཅས་ཀྱི་གྲོང་གསེབ་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་ལས་དོན་ཚོགས་འདུའི་དགོངས་དོན་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་ནན་ཏན་བྱས་ཐོག “རྟེན་གཞི་འཛུགས་པ་དང་། གླིང་ཁུལ་དར་རྒྱས། རྩེ་གྲར་ཤུགས་སྣོན། འབྲེལ་ཐག་རིང་དུ་གཏོང་བ། སྤུས་རྟགས་གཏོད་པ། ཁྲོམ་ར་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་བ”བཅས་ཀྱི་བསམ་ཕྱོགས་གཞིར་བཟུང་ཞིང་ཕྱུགས་ཐོན་ལས་ཀྱི་འབྲེལ་ཐག་ཧྲིལ་པོ་རིམ་སྤོར་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་ཞིང་ཕྱུགས་ལས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་རམ་འདེགས་བྱས།

འགན་སྲུང་དམ་འཛིན་དང་རྨང་གཞི་བརྟན་དུ་བཏང་ནས་ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་ཕན་འབྲས་གསར་པ་ཤུགས་ཆེར་བཏང་བ། འབྲུ་རིགས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་རྨང་གདན་བརྟན་པོ་ཡོང་བ་བྱས་ཐོག ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་དང་རྨོ་ཞིང་སྲུང་སྐྱོང་། ལག་རྩལ་ཁྱབ་གདལ་སོགས་ཀྱི་གཙོ་གནད་ལས་དོན་ལ་དམིགས་ནས་ཞིང་ལས་ཀྱི་དམིགས་ཚད་གཙོ་བོ་བརྟན་ཐོག་ཡར་རྒྱས་དང་བརྟན་ཐོག་ལེགས་འགྱུར་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་། “དཔྱིད་འགོག”གི་ལས་འགན་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ་རིམས་འགོག་ཐུབ་ཚད100%ཟིན་ཡོད། འབྲུ་རིགས་སྐྱེ་དངོས་འདེབས་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི2.192དང་། སྣུམ་རྒྱུའི་སྐྱེ་དངོས་འདེབས་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི1.593 སྔོ་ཚལ་འདེབས་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི0.04 སྔོ་གཟན་འདེབས་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི0.407བཅས་ལེགས་སྒྲུབ་བྱས་ནས“འབྲུ་མིན་ཅན”མུའུ231.22བཅོས་སྒྲིག་བྱས། ས་རྒྱུ་ཡོངས་བཤེར་ཐེངས་གསུམ་པའི་དཔེ་ལེན་བརྟག་དཔྱད་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་ཡོད། རྫས་ལུད་ཏུན280དང་། ཨར་ཨན་ཏུན40 གཅིན་རྒྱུ་ཏུན20 འགྱིག་ཤོག་སྤྱི་རྒྱ140 ཞིང་འཕྲུལ་ཞིག་གསོ་འཕྲུལ་ཆས350གཤམ་སྤྲོད་བྱས། ཞིང་སྤྱོད་དངོས་རྫས་ཕྱིར་ཚོང་ཚོང་གཉེར་ཁང་དང་སྐྱེ་ལྡན་ལུད་ཐོན་སྐྱེད་ཁེ་ལས་ལ་ཐེངས6གྲལ་བཤེར་བྱས། གནོད་འབུ་གནོད་འགོག་ཐུབ་པའི་ཕྱོགས་བསྡུས་སྔོན་འགོག་ཚོད་འཛིན་ལག་རྩལ་ཁྱབ་གདལ་དང་བེད་སྤྱོད་བྱས་ནས་གནོད་འབུའི་གནོད་མེད་སྔོན་འགོག་ཚོད་འཛིན་ཁྱབ་ཚད་མུའུ3000ལྷག་ཙམ་ཟིན་པ་དང་ཞིང་ཁུལ་གྱི་ཨ་བྲའི་གནོད་འཚེ་ལྟ་ཞིབ་ཚད་ལེན་དང་སྔོན་འགོག་ཚོད་འཛིན་ཁྱབ་ཚད་མུའུ་ཁྲི1ཟིན་ཡོད། “མཚོ་སྔོན་སྣུམ་ཨང21པ”དང་ནས“ཁུ་ནུ་ཨང14པ”སོགས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་ལྡན་པའི་སོན་རིགས་རྒྱུན་མཐུད་ངང་སྐྱེད་སྲིང་དང་ཁྱབ་གདལ་བཏང་ནས་ནས་ཀྱི་སོན་བཟང་སྤྱི་རྒྱ་ཁྲི7.8842དང་པད་ཁའི་སོན་བཟང་སྤྱི་རྒྱ0.29སྤྲད། སོན་བཟང་ཁྱབ་གདལ་འདེབས་འཛུགས་བྱེད་ཚད90%ཟིན་ཡོད། མུའུ་སྟོང་གི་ནས་རྟེན་གཞི1དང་མུའུ་བརྒྱའི་ནས་ཀྱི་དཔེ་སྟོན་ཞིང་ཁ2རྒྱལ་ཁའི་ངང་བསྐྲུན། རྫས་ལུད་དང་ཞིང་སྨན་ཉུང་གཏོང་དང་ཕན་འབྲས་ཆེར་གཏོང་གི་བྱ་སྤྱོད་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་ལྡན་ལུད་ཀྱིས་རྫས་ལུད་མུའུ་ཁྲི0.5ཡི་ཚབ་བྱས།

ཐོན་ལས་དམ་འཛིན་དང་ཁྱད་ཆོས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་གྲོང་གསེབ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གསོན་ཤུགས་གསར་པ་འཕེལ་བར་བྱས། “ཕྱུགས་རིགས་ཤ་རུ་བརྗེ་བ”དང“ཞིང་ལས་འཕྲུལ་ཆས་ཅན་དུ་བསྒྱུར་བ”ཡི་གནས་ཐང་འཕར་བའི་ལས་དོན་ཡག་པོ་བསྒྲུབས་ནས་ཞིང་ཕྱུགས་ལས་ཀྱི་ཕན་འབྲས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། རོང་འབྲོག་པའི་ཡོང་འབབ་འཕར་བ། རོང་འབྲོག་ཁུལ་གྱི་གསོན་ཤུགས་འཕེལ་བ་བཅས་ལ་ཐོན་ལས་ཀྱི་འདེགས་སྐྱོར་བྱས། མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར2.06བཏང་བའི་ཞིང་ཕྱུགས་རྣམ་གྲངས42ལག་བསྟར་བྱས་པ་དང་། ནོར་སྲིད་ཀྱིས་འབྲེལ་མཐུད་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་གྲོང་གསེབ་དར་སྤེལ་གྱི་ཁ་གསབ་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི12736.94རྣམ་གྲངས44ལ་ལག་བསྟར་བྱས་པས་སྐྱེ་ཁམས་ཕྱུགས་ལས་ཕྱོགས་སྒྱུར་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་བའི་རྨང་གཞི་སྔར་བས་བརྟན་དུ་ཕྱིན། བཤས་གཏོང་ལས་སྣོན་མ་ལག་རྒྱུན་མཐུད་ངང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་མཁར་དམར་གྲོང་རྡལ་དང་གཡང་ལུང་ཡུལ་ཚོའི་བཤས་གཏོང་ས་ཚིགས1རེ་བསྐྲུན།

“འབྲུ་མགོ་ཟས་མཇུག”ལྟེ་བར་བྱས་ནས“གངས་འཁྱགས་ལ་ལྟ་བ་དང་སྟོང་སོ་མྱུལ་བ། ཤ་འཁྱག་ཟ་བ”སོགས་ཐོན་ལས་དང་པོ་དང་གཉིས་པ། གསུམ་པ་བཅས་མཉམ་འདྲེས་བྱེད་སྟངས་བཏོད་དེ་རྒྱ་ཁོག་དང་སྐམས་ལུག་ཤ་གསིལ་མའི་སྒམ་ཆུང་། སྐམས་ལུག་གི་ནང་ཁྲོལ་རང་དྲོད་སྒམ་ཆུང་སོགས་བཟའ་བཏུང་དང་བཟའ་བཅའ་གསར་བ། ཕྱེད་འཚོས་ཚོད་སྡེབ། སྔོན་བཟོས་ཚལ་རིགས་བཙོས་མ་སོགས་རང་གཤིས་ཅན་གྱི་ཁྱད་ལྡན་ཐོན་རྫས་གསར་སྤེལ་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་ཐོན་རྫས་སྣ་མང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་བསྐངས། “དྲ་ལམ+དྲ་ཕྱིའི”ཐབས་ལམ་གཉིས་ཀྱི་ཚོང་གཉེར་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ཐེན་མའོ་དང་ཅིན་ཏུང་། 832སོགས་ཕྱོགས་གསུམ་པའི་ལས་སྟེགས་སུ་དྲ་ལམ་ཚོང་ཁང་ཕྱེ་བ་དང་། འདར་དབྱངས་ཐད་གཏོང་ཨང་གྲངས་བཟོ་བར་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་ནས་དྲ་རྒྱའི་གཉེར་ཚོང་མ་ལག་བཙུགས་ཏེ་ཐོན་རྫས་ཕྱིར་ཚོང་ཐབས་ལམ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་རྒྱ་བསྐྱེད་པ་དང་། ཞིང་ཕྱུགས་ཐོན་རྫས་ཀྱི་དྲ་ལམ་སྟེགས་བུ110ལྷག་ཙམ་ཟིན་ལ། རྫོང་ཁོངས་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ཞིང་ཆེན་ཕྱི་ནང་དུ་ཐད་ཚོང་ཁང15བཙུགས་པ་དང་། རྫོང་དང་གྲོང་གསེབ་རིམ་པ་གསུམ་གྱི་དྲ་ལམ་ཚོང་དོན་ཟོག་འགྲེམས་དང་དེ་བཞིན་སྡེབ་སྐྱེལ་མ་ལག་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་བསྐྲུན།

སྒྱུར་བཅོས་དམ་འཛིན་དང་མཐོར་འདེགས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྒུལ་ནུས་གསར་བར་སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན་བཏང་བ། 2024ལོའི་དུས་ཚིགས་གསུམ་པར་རྫོང་ཡོངས་ཀྱི་ནོར་ལུག་རར་འཚུད་མགོ་གྲངས་ཁྲི106.28ཡོད་པའི་ནང་ལུག་གི་རར་འཚུད་མགོ་གྲངས་ཁྲི71.18དང་ནོར་གྱི་རར་འཚུད་མགོ་གྲངས་ཁྲི35.1ཡོད། 《2024ལོར་མདོ་ལ་རྫོང་གིས་ནོར་ལུག་བཤས་གཏོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་བྱ་དགའི་ཁ་གསབ་བྱེད་ཐབས（ཚོད་ལྟའི་ལག་བསྟར）》བཟོས་ནས་པར་འགྲེམས་བྱས་པ་དང་། བྱ་དགའི་ཁ་གསབ་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི415བཙུགས་ནས་རོང་འབྲོག་པའི་ཡོང་འབབ་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་བར་རོགས་སྐྱོར་དང་བཤས་གཏོང་བའི་དམིགས་ཚད་ལས་འགན་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལེགས་སྒྲུབ་བྱས་ཡོད། “ས་གྲོལ་གསོ་ཚགས”དང“ས་གྲོལ་ཕྱུགས་འཚོ” “ས་གྲོལ་གཟན་རྩྭ” “ཕྱུགས་འཚོ་ཞིང་རྨོ” “ར་སྐྱིལ་རྩྭ་འདེབས”སོགས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་རྒྱུན་མཐུད་ངང་འདོན་སྤེལ་བྱས་ནས། གཟན་རྩྭ་མཁོ་སྤྲོད་འགན་ལེན་ཐོག་ལོ་འདིའི་ནང་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་རྨོ་ཞིང་མུའུ་ཁྲི0.31དང་། ས་ཞིང་དུ་གཟན་རྩྭ་མུའུ་ཁྲི0.2 རྩྭ་མུའུ་ཁྲི1.5བཅས་འདེབས་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། གཟན་རྩྭ་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་ཁ་གསབ་སྲིད་ཇུས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པར་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི170བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད། ཞིང་ཕྱུགས་ལས་ཀྱི་ཁ་གསབ་སྒོར་ཁྲི9658.3སྤྲད། དངུལ་རྩའི་སྒྲིག་གཞིས་ཞིང་ཕྱུགས་ལས་ཀྱི་ཡིད་རྟོན་དངུལ་བུན་གཏོང་ཤུགས་ཆེ་རུ་བསྐྱེད་པར་ཁྲིད་སྟོན་ནུས་ལྡན་བྱས་ནས་ལོ་འགོ་ནས་བཟུང་ཁག་ཐེག་ལས་གཞི་ཁག535གསར་དུ་བསྣན་པ་དང་། སྐྱེད་གསབ་སྒོར་ཁྲི1339.68ཟིན། རྫོང་རིམ་པའི་ནོར་སྲིད་ཀྱི་ཞིང་སྐྱོར་མ་དངུལ་སྒོར་ཁྲི207.3དོན་འཁྱོལ་བྱས་ལ། བོད་ལུག་དང་ནོར་ནག་གི་གཙོ་གནད་ཞིང་ལས་སྐྱེ་དངོས་འགན་བཅོལ་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་ཡོད། སྡེ་བའི་མཉམ་སྡེབ་དཔལ་འབྱོར་གྱིས“སྡེ་བ་སྟོབས་ལྡན་དུ་གཏོང་བའི”བཟོ་སྐྲུན་ལག་བསྟར་ཤུགས་ཆེར་བྱས་ནས་དབུལ་སྐྱོར་རྒྱུ་ནོར་གྱི་དབང་ཆ་གཏན་འཁེལ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་དང་། འོད་ཤུགས་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཕན་འབྲས་དུས་ཐོག་ཏུ་སྡེ་བའི་མཉམ་སྡེབ་རྒྱུ་ནོར་ནང་བཅུག་སྟེ་གཅིག་གྱུར་དོ་དམ་བྱས་ཤིང་། ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་དང་། གྲོང་ཚོའི་མཉམ་སྡེབ་དཔལ་འབྱོར་ཡོང་འབབ་མང་དུ་བཏང་ནས་རྫོང་ཡོངས་ཀྱིས་གྲོང་ཚོའི་མཉམ་སྡེབ་རྒྱུ་ནོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར5.94གཙང་བཤེར་བྱས་པའི་ནང་། གཉེར་སྐྱོང་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་ནོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར3.83དང་གཉེར་སྐྱོང་རང་བཞིན་མིན་པའི་རྒྱུ་ནོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར2.11ཟིན། མཉམ་སྡེབ་ས་ཞིང་གི་སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི2073.8ཟིན་ཡོད། གྲོང་གསེབ་དར་སྤེལ་ལས་གཞིའི་རྒྱུ་ནོར་གཙང་བཤེར་ལས་དོན་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་རྒྱུ་ནོར་གང་འགབ་ཅི་སྤྱོད་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་དང་། “ཁག་གཅིག་བཞི”ཡི་ལས་དོན་རྩིས་ཁྲ་རིགས་དབྱེ་སྒོས་བཟོས་པས། ཡོང་འབབ་བགོ་བཤའ་ཚད་ལྡན་དུ་བཏང་ནས་སྡེ་བའི་མཉམ་སྡེབ་དཔལ་འབྱོར་དང་རོང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱི་འབབ་འཕར་རྒྱུན་མཐུད་བརྟན་འཇགས་ཡོང་བར་སྐུལ་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་རྫོང་ཡོངས་སུ“ཁག་གཅིག་བཞི”ཡི་གྲས་སུ་ཚུད་པའི་ལས་གཞི89ཡོད།